Eerst proeven, dan lezen? Klik hier.
Tijdens de jaarwisseling kun je van alles opentrekken, maar champagne is toch wel de ongekroonde koning van oud en nieuw. Hoe kan dit eigenlijk? Waarom linken we juist de Noord-Franse luxe bubbel aan dit festijn? Geluk? Marketing? Of een beetje van beide?
Van Reims tot Rusland
Champagne tijdens Oud en Nieuw is al ruim 200 jaar populair, maar historisch gezien is deze roem nog vrij pril te noemen. Het vieren van de komst van een nieuw jaar is één van de oudste feesten van het menselijk bestaan en eeuwen geleden al hieven heidenen hun bekers tijdens offerfeesten en zonnewende taferelen. Meestal gevuld met wijn of mede.
Champagne kwam pas veel later om de hoek kijken. Toch werd er al in de vijfde eeuw na Christus rijkelijk champagne gedronken. Het begon een beetje met Koning Clovis, de eerste koning der Franken. Deze liet zich bekeren tot katholiek (na een weddenschap met zijn vrouw) en de ceremonie vond plaats in een kleine kerk in Reims. Dé Champagnehoofdstad. Hij was de eerste in lijn van een hele rits Franse koningen die in deze stad gekroond zou worden.
En voor, tijdens en na deze plechtigheden en festiviteiten deed de hofhouding zich dagenlang tegoed aan de lokale wijn uit deze streek. Maar in die drank was nog geen enkel bubbeltje te bespeuren. Die kwam pas later.
Zoals alle grote wijnrevoluties berust ook de ontdekking van champagne op toeval. Na de oogst werd wijn opgeslagen in vaten, maar door de toenemende kou in het najaar kwam het vaak voor dat gistcellen in slaap vielen (noem het een winterslaap), waardoor het gistingsproces stopte. Tijdens het voorjaar (wanneer het warmer werd) ontwaakten de gistcellen en vervolgden hun werk. Het koolzuur dat hierdoor vrijkwam zag geen mogelijkheid tot ontsnapping en mengde zich met de wijn.
Dit fenomeen kwam niet alleen in de Champagne voor, maar ook in andere wijngebieden. Toch waren het de Champagneboeren die een hoop gunstige factoren wisten om te buigen tot een succesvol marketingkanaal. Op de eerste plaats lagen de grootste Champagnesteden aan gunstige rivieren. Niet alleen de Franse adel, maar ook de Engelse, Nederlandse en andere, meer noordelijk gelegen landen (waar het te koud was om zelf wijn te maken), werden zo slim voorzien van wijn.
Daarnaast verscheen de monnik Dom Perignon eind 17de eeuw ten tonele. Hij heeft champagne niet echt uitgevonden, maar voerde wel een paar verbeteringen in. Hij controleerde bijvoorbeeld het fermentatieproces door de wijn te bottelen in stevige flessen (soms vielen er doden door het ontploffen van een fles champie) en hij bedacht onder andere om flessen af te sluiten met een kurk en draad.
Toen Lodewijk de 15de in 1728 besloot dat alle champagne in flessen (in plaats van vaten) geëxporteerd diende te worden, werd het voor de boeren nog makkelijker om hun wijnen betrouwbaar te leveren aan fans verspreid over het hele land. Inmiddels zat de hele Franse adel dagelijks aan het spul en de champagneboeren begonnen hun vizier te richten op de grote steden in de rest van Europa. Zelfs op Rusland en de V.S.
Old school
Door de komst van de Industriële Revolutie werd de focus niet langer gelegd op alleen de bubbelminnende adel en elite, maar ook op de steeds rijker wordende middenklasse. Die trokken ook graag de portemonnee om een sjieke fles champoepel te drinken. Weliswaar niet als dagelijkse tafelwijn, maar meer als unicum. Tijdens bijzondere momenten. Gedurende een bruiloft, de zegening van een schip…of met Oud en Nieuw.
En dat is nog steeds het geval.
Ook al zijn er talloze andere heerlijke bubbels te krijgen, uit andere wijngebieden (en voor zachtere prijsjes), champagne blijft toch wel echt de old school favorite. Een extravagante wijn voor een bijzonder moment. Gemaakt volgens een uniek, arbeidsintensief en tijdrovend procedé. Wijn met een verhaal, een geschiedenis en een unieke smaakbeleving. Een echt feestje dus.
Het geluid van een knallende kurk zorgt al heel wat jaren voor plezier en stemming en geeft het startschot voor een gezellige avond. Ook dit jaar weer. Once you pop…
