Proeven: Een beginnersguide
De eerste slok bier: bitter. De eerste oester die je naar binnen slurpt: zout. De eerste hap cheesecake: zoet. Smaak kun je vaak pas duiden als je het proeft door je smaakpapillen. Maar daarvoor gebeurt er eigenlijk al een heleboel. We kregen een spoedcursus van lector Gastronomie dr. Peter Klosse.
- Alle hens aan dek
Om optimaal smaak te beleven, ja je leest het goed, beleven, is het belangrijk dat je al je zintuigen ‘aan’ zet. Wat zie je? Wat ruik je? Wat voel je? Wat hoor je? En dan als laatste: wat proef je? Dit kost wel wat oefening, maar je zult beter kunnen duiden wat je nou wel of niet aanspreekt. Daarom spreekt Peter niet over smaak, maar over smaakbeleving en smaakvoorkeuren.Smaak is voor hem een producteigenschap, mensen proeven en nemen dus smaak waar.
- Flink zijn, even flink zijn…
Vaak begin je met gemakkelijke smaken om iets te leren proeven. Maar neem nu bier: dat vinden mensen de eerste keer dus niet lekker. Maar door de nodige peerpressure in de kroeg zet je vaak door om het uiteindelijk te gaan waarderen. Met wijn beginnen de meeste met een Canei of een Beaujolais: zoet en soepel. Naarmate je meer wijn drinkt zul je ook de andere druiven en wijnsoorten leren waarderen die wellicht wat complexer zijn. Even flink zijn en blijven proeven.
- Vroeger was alles beter
Kinderen zijn wat je noemt heel mond gevoelig. Hun smaakpapillen zijn hypersensitief en daardoor komen de verschillende smaken duidelijker binnen. Ook omdat ze kwetsbaarder zijn heeft het een overlevingsfunctie. Naarmate je ouder wordt neemt dit af, waardoor je meer gebalanceerd smaken kunt ervaren. Zoet, umami en zout vindt iedereen vanaf het begin lekker, zuur en bitter komen daar pas later bij. Geen wonder dat Sinterklaas het favoriete feest van kinderen is.
- Aangeleerd of aangeboren?
Wetenschappelijk gezien is dit voor heel veel voorkeuren of gedrag natuurlijk een groot vraagstuk. Bij wat je lekker of niet lekker vindt, zijn er wel wat voorkeuren. Zo is er een overdraagbaar gen dat bepaald of je koriander als ‘lekker’ ervaart. Als je moeder dus tijdens de zwangerschap kruidig of heel pittig at, is de kans groot dat je daar een grotere voorkeur voor hebt omdat je er al aan gewend bent. Bedank haar dus maar voor je voorliefde of weerstand tegen scherpe Indiase curry. Ontdek jouw smaakvoorkeuren met de Smaaktest (door Taste Club ontwikkeld).
- Een voorkeur is dan ook broodnodig
Waar je trek in hebt of wat je lekker vindt komt vaak ook voort uit wat je nodig hebt. Zout of natrium speelt een rol bij het doorgeven van signalen aan het zenuwstelsel, dus zout is broodnodig om goed te functioneren. En we vinden umami lekker vanwege de noodzakelijke inname van eiwitten. Suiker oftewel zoetigheid is lekker omdat het een energiebron is. Net als vetten dat zijn. Deze receptoren zijn in de basis waarnemingen voor wat we nodig hebben. Weet je meteen waarom je zin hebt om te snacken bij een kater.
- Wat een boer niet kent….
Gooi vooral eens wat anders in je winkelmandje in de supermarkt. Wees nieuwsgierig en daag jezelf uit. Ga door je eerste weerstand heen. Ontdek en ervaar bewust welke lijnen van smaak je lekker vindt. Zuur, zoet, zout, bitter, umami.. Het is allemaal onderdeel van hoe je dingen vindt smaken en dat weet je door veel en vaak te proeven, steeds bewust te proeven. Nieuwe dingen te eten of te drinken en jezelf hiermee te blijven verrassen.
Immers, onbekend maakt onbemind.
Ontdek welke wijnen passen bij jouw smaak met de Smaaktest
